Μουσικοθεραπεία στην Εγκυμοσύνη

Μουσικοθεραπεία στην Εγκυμοσύνη

Σύμ­φω­να με πρό­σφα­τη έρευ­να (2018) των University College London & Royal College of Music που δημο­σιεύ­ε­ται στο British Medical Journal, ακό­μη και η απλή ακρό­α­ση μου­σι­κής κατά τη διάρ­κεια της εγκυ­μο­σύ­νης συν­δέ­ε­ται με υψη­λά επί­πε­δα ευε­ξί­ας και λιγό­τε­ρα συμ­πτώ­μα­τα επι­λό­χειου κατά­θλι­ψης τους τρεις πρώ­τους μήνες μετά τον τοκε­τό. H μου­σι­κο­θε­ρα­πεία στην εγκυ­μο­σύ­νη όμως είναι κάτι δια­φο­ρε­τι­κό από την απλή μου­σι­κή ακρόαση.

Μουσικοθεραπεία

Πρό­κει­ται για ένα αυτό­νο­μο επι­στη­μο­νι­κό πεδίο και θερα­πευ­τι­κή δια­δι­κα­σία, κατά την οποία ο μου­σι­κο­θε­ρα­πευ­τής με κύριο μέσο τις μου­σι­κές εμπει­ρί­ες και τις σχέ­σεις που προ­κύ­πτουν μέσα από αυτές βοη­θά τον θερα­πευό­με­νο να βελ­τιώ­σει την υγεία και την ποιό­τη­τα της ζωής του. Η άσκη­ση της, προ­ϋ­πο­θέ­τει εξει­δι­κευ­μέ­νες σπου­δές (που περι­λαμ­βά­νουν ένα ευρύ φάσμα μου­σι­κών και θερα­πευ­τι­κών γνώ­σε­ων και δεξιο­τή­των) σε εγκε­κρι­μέ­να πανε­πι­στη­μια­κά προ­γράμ­μα­τα πτυ­χια­κού ή μετα­πτυ­χια­κού επι­πέ­δου προ­κει­μέ­νου οι θερα­πευ­τές να αντα­πο­κρί­νο­νται με ασφά­λεια και υπευ­θυ­νό­τη­τα στις ανά­γκες των συμμετεχόντων.
Τα τελευ­ταία χρό­νια η έρευ­να στη Μου­σι­κο­θε­ρα­πεία έχει ανα­πτυ­χθεί ιδιαί­τε­ρα – με την ανά­πτυ­ξη ερευ­νη­τι­κών προ­γραμ­μά­των διδα­κτο­ρι­κού και μετα­δι­δα­κτο­ρι­κού επι­πέ­δου – με απο­τέ­λε­σμα να θεω­ρεί­ται πλέ­ον μια ερευ­νη­τι­κά τεκ­μη­ριω­μέ­νη θερα­πευ­τι­κή προσέγγιση.

Στη Μου­σι­κο­θε­ρα­πεία δεν αντι­λαμ­βα­νό­μα­στε τη μου­σι­κή ως «φάρ­μα­κο», ως κάτι δηλα­δή που θα μας απαλ­λά­ξει «μαγι­κά» από το πρό­βλη­μα που μας βασα­νί­ζει. Βασι­ζό­μα­στε στο συν­δυα­σμό της δημιουρ­γι­κής δια­δι­κα­σί­ας και της σχέ­σης που ανα­πτύσ­σε­ται μετα­ξύ θερα­πευ­τή και θερα­πευό­με­νου. Η μου­σι­κή δε μας «θερα­πεύ­ει» αλλά γίνε­ται ένα ερέ­θι­σμα που κινη­το­ποιεί και επη­ρε­ά­ζει, ένα όχη­μα επι­κοι­νω­νί­ας που συν­δέ­ει και ένα μέσο που εκφρά­ζει και εμπε­ριέ­χει σκέ­ψεις και συναισθήματα.

Μερικά παραδείγματα:

• Εάν το ζητού­με­νο είναι η ενί­σχυ­ση του δεσμού με το έμβρυο και η μητέ­ρα νιώ­θει την ανά­γκη να επι­κοι­νω­νή­σει μαζί του, το πιο πρό­σφο­ρο μέσο είναι η φωνή της μιας και πρό­κει­ται για τον ήχο που το έμβρυο είτε νιώ­θει αρχι­κά ως δόνη­ση είτε αργό­τε­ρο ακού­ει ως ήχο δυνα­τό­τε­ρα από κάθε άλλον. Στην περί­πτω­ση που θέλου­με να χρη­σι­μο­ποι­ή­σου­με εναλ­λα­κτι­κά κάποιο μου­σι­κό όργα­νο θα πρέ­πει να επι­λέ­ξου­με το κατάλ­λη­λο ανά­λο­γα με τις συχνό­τη­τες και την έντα­ση που παρά­γει ώστε να μπο­ρεί να γίνει αντι­λη­πτό από το έμβρυο στο συγκε­κρι­μέ­νο ανα­πτυ­ξια­κό στάδιο.
• Εάν πάλι το ζητού­με­νο είναι να εξε­ρευ­νή­σου­με μαζί με τη μητέ­ρα κάποιο θέμα που την απα­σχο­λεί μπο­ρού­με να βασι­στού­με στο μου­σι­κό αυτο­σχε­δια­σμό που ίσως της επι­τρέ­ψει να εκφρά­σει αυτά που ακό­μη δεν μπο­ρεί να ορί­σει λεκτι­κά, μπο­ρού­με χρη­σι­μο­ποι­ή­σου­με μου­σι­κή από το προ­σω­πι­κό της ιστο­ρι­κό η οποία θα ανα­κι­νή­σει συναι­σθή­μα­τα και ανα­μνή­σεις που ίσως  σχε­τί­ζο­νται με όσα νιώ­θει, σε κάθε περί­πτω­ση όμως θα πάρου­με μια κλι­νι­κή από­φα­ση βασι­σμέ­νη στις ανά­γκες της γυναί­κας τη δεδο­μέ­νη στιγμή.
• Στην περί­πτω­ση που το ζητού­με­νο είναι η προ­ε­τοι­μα­σία για τον τοκε­τό, μπο­ρού­με να ακο­λου­θή­σου­με συγκε­κρι­μέ­να πρω­τό­κολ­λα που περι­λαμ­βά­νουν τη χρή­ση ηχο­γρα­φη­μέ­νης αλλά και ζωντα­νής μου­σι­κής. Σε συνερ­γα­σία με την έγκυο, τη μαία ή/και το για­τρό σχε­διά­ζου­με μια εξα­το­μι­κευ­μέ­νη παρέμ­βα­ση με ποι­κι­λία μου­σι­κών εμπει­ριών και δρα­στη­ριο­τή­των που σχε­τί­ζο­νται με τα δια­φο­ρε­τι­κά στά­δια του τοκε­τού και βοη­θούν τη γυναί­κα να συγκε­ντρω­θεί, να χαλα­ρώ­σει, να ελέγ­ξει την ανα­πνοή της, να έχει δια­φο­ρε­τι­κή αντί­λη­ψη του πόνου κ.ά. Η μου­σι­κή που χρη­σι­μο­ποιού­με πρέ­πει να έχει συγκε­κρι­μέ­να χαρα­κτη­ρι­στι­κά αλλά πάντα επι­λέ­γε­ται με βάση τις προ­τι­μή­σεις και τη μου­σι­κή κουλ­τού­ρα της κάθε γυναίκας.
• Αν υπάρ­χει και άλλο παι­δά­κι και θέλου­με να το προ­ε­τοι­μά­σου­με για τη νέα άφι­ξη ή αν έχει δεί­ξει ότι δυσκο­λεύ­ε­ται να προ­σαρ­μο­στεί στα νέα δεδο­μέ­να μπο­ρού­με να το συμπε­ρι­λά­βου­με στις συνα­ντή­σεις με τη μητέ­ρα ή να κάνου­με κάποιες ατο­μι­κές συνα­ντή­σεις μαζί του. Η δημιουρ­γία τρα­γου­διών για το νέο μέλος της οικο­γέ­νειας, την εγκυ­μο­σύ­νη της μαμάς, τη δική του γέν­νη­ση αλλά και άλλες τεχνι­κές θα του δώσουν μετα­ξύ άλλων την ευκαι­ρία να εκφρά­σει τις ανη­συ­χί­ες του με ασφα­λή, δημιουρ­γι­κό και ανα­πτυ­ξια­κά κατάλ­λη­λο τρό­πο, να πάρει απα­ντή­σεις και να νιώ­σει συμ­μέ­το­χο στη δια­δι­κα­σία της εγκυμοσύνης.

Γιατί χρησιμοποιούμε τη μουσική;

• Η χρή­ση της μου­σι­κής ως επι­κοι­νω­νί­ας (μου­σι­κό­τη­τα) είναι εγγε­νής και προ­ϋ­πάρ­χει της ανά­πτυ­ξης του λόγου.
• Η ελεύ­θε­ρη παρα­γω­γή μου­σι­κής με όργα­να ή τη φωνή απο­τε­λεί ένα μη λεκτι­κό μέσο επι­κοι­νω­νί­ας και έκφρα­σης, έχει τη δύνα­μη να εκφρά­σει και να εμπε­ριέ­ξει έντο­να συναι­σθή­μα­τα όταν τα λόγια δεν είναι αρκε­τά ή φαί­νο­νται επι­κίν­δυ­να και προ­σφέ­ρει εναλ­λα­κτι­κούς τρό­πους επικοινωνίας.
• Η κατάλ­λη­λη μου­σι­κή όταν προ­σφέ­ρε­ται με τον κατάλ­λη­λο τρό­πο μπο­ρεί να έχει σωμα­τι­κές επι­δρά­σεις όπως πχ η μεί­ω­ση των επι­πέ­δων κορ­τι­ζό­λης, η ρύθ­μι­ση του καρ­δια­κού και /ή ανα­πνευ­στι­κού ρυθ­μού κ.ά.
• Ο ήχος και η μου­σι­κή είναι το μόνο ερέ­θι­σμα που συν­δέ­ει το έμβρυο με των εξω­μή­τριο κόσμο.

Σε κάθε περί­πτω­ση, είναι καλό να θυμό­μα­στε ότι δεν υπάρ­χουν μου­σι­κά είδη η ακρό­α­ση των οποί­ων απο­τε­λεί πανά­κεια (π.χ. κλασ­σι­κή μου­σι­κή, Mozart, κλπ) και ότι η μου­σι­κή μπο­ρεί να έχει και αρνη­τι­κές επι­δρά­σεις. Για παρά­δειγ­μα η πλη­ρο­φο­ρία ότι η μου­σι­κή διέ­γερ­ση του εμβρύ­ου συμ­βάλ­λει στη νευ­ρο­λο­γι­κή του ανά­πτυ­ξη οδη­γεί συχνά σε υπερ­βο­λές με συσκευ­ές και μεθό­δους ηχη­τι­κής ανα­πα­ρα­γω­γής που στην καλύ­τε­ρη περί­πτω­ση κοστί­ζουν ακρι­βά χωρίς να προ­σφέ­ρουν στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα κάτι και στη χει­ρό­τε­ρη μπο­ρεί να ενι­σχύ­σουν το στρες της εγκύ­ου ή να υπερ­διε­γεί­ρουν το έμβρυο. Για το λόγο αυτό όταν ενδια­φε­ρό­μα­στε για την κλι­νι­κή, την θερα­πευ­τι­κή χρή­ση της μου­σι­κής, είναι καλό να απευ­θυ­νό­μα­στε σε εξει­δι­κευ­μέ­νο μου­σι­κο­θε­ρα­πευ­τή ώστε να είμα­στε ενή­με­ροι για τα πιθα­νά οφέ­λη, τους κιν­δύ­νους και το είδος της κατάλ­λη­λης ανά περί­πτω­ση παρέμβασης.

Δημο­σιεύ­τη­κε στην ιστο­σε­λί­δα του Bebefest